Deze programmalijn heeft als doelstelling dat we noodzakelijke ondersteuning bieden aan inwoners die dit echt nodig hebben. We willen bereiken dat inwoners zelfredzaam zijn en zoveel als mogelijk zelfredzaam blijven op het gebied van mobiliteit, huishouden, financiën, wonen en zelfzorg, en zodoende zo optimaal mee kunnen doen in onze samenleving (indicator Meetbaar Venlo). Dit doen we o.a. door versteviging van de inzet vanuit de sociale basis (zie ook Meedoen) en waar nodig aangevuld met maatwerkvoorzieningen Wmo en/of jeugdhulp.
Opgroeien, wonen en (samen)leven in de wijk
We willen dat inwoners zo lang mogelijk kunnen blijven wonen in hun wijk. Als dit noodzakelijk is, bieden wij inwoners hierbij ondersteuning. Deze ondersteuning wordt zoveel mogelijk ambulant in de eigen omgeving van de inwoner ingezet en is vooral gericht op jongeren, kwetsbare inwoners en ouderen. Als het inwoners tijdelijk (nog) niet lukt om zelfstandig met ondersteuning te wonen of als er sprake is van een onveilige thuissituatie, bieden we een vangnet in de vorm van maatschappelijke opvang, beschermd wonen en opvang voor slachtoffers van geweld in afhankelijkheidsrelaties.
Samen met het programma Leefbaar Venlo werken we aan de forse woonopgave voor aandachtsgroepen, ouderen en jongeren. Zowel regionaal als lokaal zoeken we naar innovatieve oplossingen in de combinatie van passend wonen met ondersteuning in de wijk.
Zelfstandig opgroeien, zo nodig met ondersteuning
In 2024 zetten we in op het versterken van de beoogde transformatie. We volgen daarbij de bestaande kaders zoals het Regionaal beleidsplan Jeugd 2023 en de contractafspraken met de jeugdaanbieders. Inhoudelijk is er een sterke samenhang met de doelstellingen en de maatregelen in de Hervormingsagenda Jeugd en de integrale aanpak/doorbraakmethode. Verwacht wordt dat er in 2024 meer duidelijkheid komt over het tempo en de nadere invulling van deze maatregelen, waarbij we deels afhankelijk zijn van de kaders die het rijk hiervoor stelt. Zelf geven we invulling aan de hoofdopgaven: het versterken van de toegang en domeinoverstijgend werken.
We zetten in op regionale samenwerking om voldoende schaalvoordeel te behalen in de samenwerking met alle partners in het jeugdstelsel. En waar nodig wordt dit lokaal opgepakt. Omdat de Hervormingsagenda Jeugd niet alleen een inhoudelijke maar ook een financiële opgave kent onderzoeken we in 2024 welke afspraken (‘prikkels’) noodzakelijk zijn om voldoende te (blijven) sturen
In de sociale basis in Venlo wordt laagdrempelige ondersteuning aan kinderen aangeboden. We versterken dit aanbod, door extra in te zetten op ondersteuning van het gezin en de omgeving waarin het kind zich beweegt. De inzet van de Specialistisch Ondersteuner Jeugd (SOJ) wordt uitgebreid. Behalve de huisartsenpraktijken sluiten de SOJ’ers aan bij de jeugdgezondheidszorg (GGD) en het onderwijs.
We maken samenwerkingsafspraken met de gecertificeerde instellingen (GI). De GI is een belangrijke toegang voor (zeer) kwetsbare jeugdigen en gezinnen. We starten met een pilot die zich richt op het versterken van de GI in haar rol als verwijzer, zodat deze passende ondersteuning kunnen inzetten voor kwetsbare kinderen en gezinnen.
De uitgaven voor de maatwerkvoorzieningen jeugdhulp lopen op. Dit wordt deels veroorzaakt door de (structurele) effecten van het woonplaatsbeginsel dat in 2022 is gewijzigd, hiervoor zijn meer middelen nodig dan het rijk extra heeft beschikt. Ook de zorgzwaarte neemt toe, ondanks dat het aantal jeugdigen in jeugdhulp licht afneemt in 2023. De toename van de zorgzwaarte blijkt uit de omvang van de ingezette maatwerkvoorzieningen voor jeugdhulp en de tijdsduur dat deze worden ingezet. Ook in de inzet van landelijke jeugdzorg zien we dit terug. Op basis van beschikbare data, analyses en ontwikkelingen maken we verbeterafspraken met de andere regiogemeenten, jeugdaanbieders en overige betrokkenen in de jeugdketen om deze toename terug te dringen.
Het aantal maatregelen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering daalt. De verwachting is dat dit zich in 2024 voortzet. Om GI’s ruimte te geven voor het verlagen van de caseload en de continuïteit van lopende maatregelen te borgen zijn in 2023 de tarieven verhoogd. Dit moet leiden tot een kwaliteitsverbetering en meer beschikbare tijd voor de jeugdigen en gezinnen.
We zetten in 2024 verder in op het versterken van de samenwerking tussen onderwijs en zorg. Onderwijs en gemeenten werken samen aan een stevige basisvoorziening. Dit gebeurt onder andere door de verdere doorontwikkeling van de inzet van de schoolcontactpersonen vanuit het sociaal wijkteam, Incluzio, leerplicht en de GGD. Deze inzet sluit aan bij de ambities van het programma Gelijke kansen door duurzame samenwerking. Kinderen die extra ondersteuning nodig hebben, krijgen meer kans zich te ontwikkelen door onderwijs en zorg beter te combineren.
Op scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs krijgen kinderen met complexe zorgvragen onderwijs. Vaak hebben deze leerlingen zorg nodig in de tijd dat zij op school zijn. Om de zorg tijdens onderwijstijd beter te organiseren willen we collectieve financiering organiseren. Doel hiervan is om kinderen goede zorg te bieden, het aantal betrokkenen bij de zorg op scholen te beperken en de financiering eenvoudig en duidelijk te organiseren. Daarnaast zijn er kinderen waarbij het (tijdelijk) nodig is te verblijven op een zorglocatie of in de dagbesteding. Ook dan moet het mogelijk zijn het kind van een onderwijsaanbod op maat te voorzien, verzorgd door de school waar het kind staat ingeschreven.
Doorontwikkeling aanpak Geweld in Afhankelijkheidsrelaties 2024
In 2024 zetten we de regionale aanpak van Geweld in Afhankelijkheidsrelaties voort. Dit doen we samen met de 14 gemeenten in Noord- en Midden-Limburg en de kernpartners. In 2024 wordt onder andere een vervolg gegeven aan het trainen van professionals in de 'visie gefaseerd samenwerken aan veiligheid'. Ook verwachten we in 2024 de eerste resultaten van de pilot MDA++, waarin door middel van een zeer nauw op elkaar afgestemde samenwerking tussen het zorg-, medisch en veiligheidsdomein, de cirkel van geweld in gezinnen vaker duurzaam wordt doorbroken.
Daarnaast anticiperen we op de landelijke ontwikkelingen met betrekking tot het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming en de Hervormingsagenda jeugd. Centrale uitgangspunten hierbij zijn versterking van de lokale (wijk)teams die een centrale rol binnen het systeem innemen en waar naar behoefte en noodzaak expertise ingevlogen kan worden. Professionals werken systeemgericht en in gezamenlijkheid aan het effectief en duurzaam borgen van veiligheid en vormen een lerende omgeving. Op basis van een verkenning door de kwartiermaker Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming (start 2e helft 2023) wordt een voorstel gedaan om te komen tot gezamenlijke uitgangspunten en een plan van aanpak voor onze regio.
Ouderen
Venlo kent een relatief hoge dubbele vergrijzing en het aantal chronisch zieken en dementerenden stijgt behoorlijk. We signaleren nu al een oplopende zorgvraag (zowel Wmo, Zorgverzekeringswet als Wet langdurige Zorg). Daar staat tegenover dat er een nijpend tekort aan zorgpersoneel is. Dit betekent dat de ouderenzorg echt anders georganiseerd moet worden, willen ouderen ook in de toekomst voorzien worden van de benodigde ondersteuning en zorg. Dat vraagt om inzet op verbinding in wijken zodat inwoners en de buurt meer voor elkaar betekenen, een verdergaande samenwerking en mix tussen formele en informele zorg en inzet van e-health. Daarbij moet tijdig ingezet worden op de versteviging van netwerken rondom ouderen en de inzet op eigen zelfstandigheid (reablement), zodat langdurig thuis wonen mogelijk blijft.
In aansluiting op de prestatie afspraken met woningcorporaties en zorgaanbieders, willen we in 2024 in 2 wijken starten met een gebiedsgerichte aanpak om te komen tot zorgzame buurten. Daarbij gaat het om zorgen voor de passende woningen en voorzieningen, inzet van een mix van informele en formele zorg en actieve betrokkenheid van de inwoners.
Internationale werknemers
Een van de sporen uit de 9-sporen aanpak internationale werknemers is gericht op preventie en de zorg voor uitvallers ofwel dakloze internationale werknemers. Gemeente Venlo is aangesloten bij de landelijke pilot ‘Kwetsbare dakloze EU-burgers’ waarvoor rijksmiddelen beschikbaar zijn gesteld. Met deze middelen is sinds medio 2023 bij stichting Barka een Pools sprekende straathoekwerker actief. De straathoekwerker brengt in beeld wie deze dakloze internationale werknemers zijn, en hoe ze op straat zijn beland. Het doel is om met behulp van deze inzichten aan de voorkant meer voor deze mensen te kunnen betekenen. Met de verwachte toestroom van het aantal internationale werknemers de komende jaren, zal ook het aantal uitvallers toenemen. Dit vraagt dan ook voortdurende inzet vanuit de gemeente en andere betrokken partijen.
Kwetsbare inwoners
Voor de kwetsbare inwoners stellen we jaarlijks een regionale uitvoeringsagenda op, gebaseerd op de regiovisie Meedoen en Wonen 2022-2026. Deze is onderdeel van de nieuwe samenwerkingsafspraken 2022 rondom beschermd wonen en maatschappelijke opvang van de gemeenten in Noord- en Midden-Limburg. In de uitvoeringsagenda vertalen we de ambities uit de regiovisie naar concrete resultaten en activiteiten. We zetten hierbij vooral in op preventie, het vroegtijdig signaleren van problemen, normaliseren en het toegankelijk maken van voorzieningen voor deze doelgroep zodat zij "gewoon" mee kunnen doen. In de uitvoeringsagenda zijn ook activiteiten opgenomen die aansluiten op de resultaten van de Preventiescanner en de ambities uit het Nationale Actieplan Dakloosheid. Onze activiteiten voor kwetsbaren zijn erop gericht om vroegtijdig problemen te signaleren waardoor eventuele verergering en escalaties van problemen worden voorkomen en we de kans op maatschappelijke uitval verkleinen.
In 2024 start een pool van ervaringsdeskundigen voor Noord- en Midden-Limburg. De opdracht hiervoor is regionaal aanbesteed via de MGR in opdracht van de 14 Noord- en Midden-Limburgse gemeenten. De inzet van ervaringsdeskundigheid is een belangrijke manier om te komen tot meer inclusie en een stevigere sociale basis. En als belangrijke factor in de vernieuwing van de zorg, met daarbij de focus op positieve gezondheid.
We worden geconfronteerd met meer instroom en minder uitstroom uit Beschermd Wonen en Maatschappelijke Opvang dan verwacht. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door het ontbreken van passende en betaalbare woonruimte. Anderzijds lijkt de lokale ondersteuning voor inwoners met complexe problematiek niet geheel aan te sluiten. Met de MGR en zorgaanbieders onderzoeken we welke aanpassingen dit vraagt binnen de huidige contracteringsafspraken.
We zorgen ervoor dat iedereen tenminste een dak boven zijn hoofd kan hebben. Het doel is dat iedereen een eigen thuis kan vinden en behouden, in een voorziening of in een eigen, zelfstandige woning. We werken daarom aan nieuwe afspraken met de woningcorporaties en zorgaanbieders van maatschappelijke opvang en beschermd wonen, waarbij we inzetten op het zoveel als mogelijk kleinschalig opvangen en huisvesten van de doelgroep in de wijken. Verder maken we, via het Transferpunt, heldere afspraken met woningcorporaties en zorgaanbieders over de huisvesting van kwetsbare inwoners in de wijk. Daarnaast bekijken we zowel regionaal als lokaal welke nieuwe woonzorg-concepten nodig zijn voor de doelgroep. Daarbij hebben we oog voor de specifieke huisvestingsproblematiek van jongeren in de leeftijd van 18-23 jaar. We evalueren het nieuwe concept van Wonen Plus en zoeken naar mogelijkheden om het concept van Skaeve Huse te realiseren. Onze ambitie is in 2024 de nieuwe locatie voor maatschappelijke opvang in combinatie met beschermd wonen en winteropvang te openen.
Regionaal wordt in het kader van preventie een 24/7 incidentenaanpak ontwikkeld. Waar de politie of de GGZ Crisisdienst een crisis niet kan oplossen, grijpt het incidententeam deze crisis aan als kans voor verandering bij de inwoner. Door persoonlijke aandacht en laagdrempelig contact wordt na een eerste de-escalatie passende en opvolgende hulp en ondersteuning georganiseerd. Het incidententeam is een verbindingsschakel tussen sociaal domein, GGZ, veiligheid en zorg.
In het kader van integraal werken in het sociaal domein voor inwoners met – complexe - ondersteuningsvragen zijn we in 2023 gestart met de Doorbraakmethode. In het 1e halfjaar 2024 verrichten we een eerste evaluatie naar de ervaringen met deze werkwijze en bekijken we welke acties breed nodig zijn om het integraal werken in het sociaal domein stevig neer te zetten en te verankeren.
Naar verwachting treedt de (concept) Wet Aanpak meervoudige problematiek sociaal domein (Wams) 1 juli 2024 in werking. Deze wet biedt een wettelijke verankering van de gecoördineerde aanpak van meervoudige problematiek als taak van het college. En biedt de juridische grondslagen voor de daarvoor benodigde verwerking van persoonsgegevens. De implementatie van deze wet draagt net zoals de Doorbraakmethode bij aan de integraal werken in het sociaal domein.
Wmo voorzieningen
Het rijk heeft aangekondigd om vanaf 2026 een inkomensafhankelijke eigen bijdrage voor de Wmo in te voeren. Er is nog geen duidelijkheid over de invulling hiervan. Tot deze invoering blijft het huidige abonnementstarief van kracht. In de lijn van de trend om langer zelfstandig thuis te wonen, zien we een gestage stijging van het aantal indicaties hulp bij het huishouden en woonvoorzieningen.
MGR
De MGR verzorgt sinds de 2e helft 2022 voor de gemeenten in Noord- en Midden-Limburg ook o.a. de contractering met bijbehorende taken en de coördinatie op de beleidsontwikkeling voor Maatschappelijke Opvang, Beschermd Wonen, preventie OGGZ en bemoeizorg. In 2024 wordt een nieuwe regionale verdeelsleutel vastgesteld voor het verdelen van de totale bijdrage van alle regiogemeenten. Deze bijdrage is bedoeld voor de dekking van de lokale kosten van beschermd wonen en opvang. De invoering van het nieuwe landelijke verdeelmodel hangt af van de invoering van de Wet woonplaatsbeginsel beschermd wonen, de huidige streefdatum is 1 januari 2025.
In de Hervormingsagenda Jeugd is als uitgangspunt het standaardiseren van een aantal thema’s binnen inkoop en contractering genoemd. Afhankelijk van de uitwerking van deze maatregelen zal duidelijk worden wat de gevolgen zijn voor het takenpakket van de MGR.
Op 1 juli 2022 j.l. is een wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen in werking getreden. Op regionaal en provinciaal niveau is een gezamenlijk traject gestart om de bepalingen van de diverse gemeenschappelijke regelingen uniform aan te passen. De MGR is deelnemer aan dit gezamenlijke traject. De procedure voor het doorvoeren van wijzigingen is gestart in de tweede helft van 2023. Uiterlijk voor 1 juli 2024 wordt een besluit genomen met betrekking tot deze wijziging voor de MGR.
Door de invoering van Module 2 en het programma Sturing & Inkoop is de MGR gegroeid en heeft deze op veel fronten een positieve ontwikkeling doorgemaakt. De basis is gelegd voor de doorontwikkeling van een sterk sociaal domein en de regionale ambitie van de Gezondste Regio waar de MGR een bijdrage aan levert. Dit is de kern van het uitvoeringsplan 2023-2025 van de MGR. Ook wordt ingezet op de doorontwikkeling van een aantal organisatorische vraagstukken op het gebied van governance, informatiemanagement, rechtmatigheid en toezicht.